مشاهیر و مفاخر اسفراین:
آنچه در ذیل می آید معرفی مختصری از تعدادی از بزرگان علم و فرهنگ و هنر شهرستان اسفراین می باشد. که مقام معظم رهبری در وصف آن چنین فرموده است :
توضیح این نکته ضروری است این مقدارکه ذکر می شود فقط گوشه ای ازدریای بیکران عالمان ونخبه گان ومشاهیراسفراین می باشد. چرا که طبق فهرستی که در سال 1377 به مناسبت برگزاری همایش ( اسفراین و توانمندی های توسعه) تهیه شد و به صورت جزوه ای در اختیار میهمانان همایش قرار گرفت بالغ بر 250 نفر از بزرگان علم و ادب و فرهنگ و هنردر آن نام برده شده بود که برای جلوگیری ازاطاله وقت به مختصری از آن اشاره میگردد.
الف: شاعران اسفراین
1- فرید احول: متولد اسفراین و تا سال 663 زنده بوده است.
2- شیخ آذری اسفراینی: حمزة بن علی ملک بن حسن اسفراینی، شاعر، عارف و مورخ فارسی گوی شیعه که در 784 در اسفراین متولد شده است .
3- امیر همایون: امیرهمایون از شاعران غزلسرا و قصیده سرای قرن نهم است.
4- ملا اسماعیل عارف اسفراینی: وی در سال 1220 ه. ق در روستای رویین اسفراین به دنیا آمد در سال 1288 وفات یافته و در جنب مسجد جامع اسفراین به خاک سپرده شده.
5-خاتون عفت اسفراینی شاعر قرن نهم از شاگردان عارف ملک آذری اسفراینی و...
از معاصرانی که غیر از شعر بعضی از آنها در نویسندگی هم فعالیت داشتند که می توان از افراد زیر نام برد:
1- اسماعیل سالکی متوفی 1371،
2- عبداله طیبی متوفی 1372،
3- غلامرضا ادریسیان(غمان) متوفی 1371،
4- غلامرضا اسفراینی متوفی 1384 که گزیده ی اشعارش چاپ شده است.
5- احمد شاهد کتبی از او چاپ شده و مدیر مسئول مجله (فصل نامه) مهرگان اسفراین نیز است.
6- مرحوم بابا همایون فر، کتاب و مقاله هایی نیز از او چاپ شده است.
7-حبیب اله پایا،
8-محمودرضا اکرامی، کتب و مجموعه های شعر از او چاپ شده است.
9-سید عباس شجاعی،
10-برات محمد اکرامی،
11- یوسف علی یوسف نژاد مجموعه شعر و کتبی از او چاپ شده است.
12- فریبا شرافتی نژاد،
13-ملیحه شرافتی نژاد،
14-محمدتقی بهنام فر،
15- موسی الرضا بهنام فر و...
ب) نویسندگان اسفراین
1-سعد الدین اسفراینی
2-عصام الدین اسفراینی متوفی 951 ه. ق
3-ملا عصام عبدالملک اسفراینی متوفی 1037
ج) مفسران اسفراین
1- ابوالعباس احمد بن حسن اسفراینی
2- قاضی ابوعبداله، محمدبن عبداله بن علی اسفراینی.
3- ابوالمظفر، شاهفور محمدبن احمد بن شاهفور اسفراینی از مفسرین بزرگ قرآن به فارسی است و اولین کسی که قرآن را به فارسی تفسیر کرد و نام تفسیرش را تاج التراجم فی تفسیرالقرآن للاعجم گذاشت.
4- صدرالدین اسفراینی
د) عرفا ی اسفراین
1- شیخ رضی الدین علی لالا
2- شیخ احمد ذاکر گورپانی
3- شیخ پور حسن.4-نورالدین عبدالرحمن اسفراینی.
ه) فقهای اسفراین
1- ابواسحاق اسفراینی.
2- ابومنصور بغدادی
3- ابوعمران اسحاق اسفراینی،
4-ابویعقول اسحاق م 285،
5- ابوحفص اسفراینی م 345،
6- ابوجعفر محمد جوشقانی،
7- ابوعلی محمد اسفراینی معروف به ابن سقا م 372،
8- ابوالحسن اسفراینی م 414، 9-ابوالعباس فضل بن محمدو...
و) خوش نویسان اسفراین
1- محمد بن سید اسفراینی – تا سال 711 زنده بود.
2- میرزای بیدوازی از علما و کاتبان و خوشنویسان قرن سیزدهم است 199 جلد قرآن کریم را با خط زیبا نوشته که این کار بزرگ او را در ردیف کاتبان بزرگ متون اسلامی قرارداده است.
3-میرزا سنگلاخ – میرزا محمد علی اردغانی اسفراینی خطاط وشاعر بلند آوازه قرن سیزده هجری خط نستعلیق و شکسته نستعلیق را بسیار زیبا می نوشت.
ه ) شخصیت های علمی اسفراین
1- سرکار خانم فرنوش غلامحسین پور كسب مقام اول آسيا ودومین فرد جهان در آزمون علمى ايتاليا
